Çavdarhisar

Çavdarhisar Kütahya ilinin bir ilçesidir. Kütahya'ya 58 km uzaklıktadır. İlçe kimliği kazanmadan önce 37 km uzaklıktaki Emet ilçesine bağlı ufak bir kasaba olan çavdarhisar çeşitli uğraş ve siyasi baskılarla ilçe olmayı başarmıştır. Çavdarhisar Tarihi zenginliğe sahip bir ilçedir. Aizanoi Antik Kenti ve bünyesindeki dünyanın ilk örneklerinden Stadyum-Tiyatro kompleksi, dünyanın ilk borsa yapısı vardır. Bu borsa yapısı 1970 Gediz Depreminde caminin yıkılmasıyla ortaya çıkmıştır. Bunun dışında nekropoller, olimpiyat şeref tribün abidesi, 4 köprü ikisi çok kötü şekilde restore edilmiş ve hala kullanılıyor. Bunun dışında Meter Steunne alanı ve tüneli önemli bir eserdir.

Tarihçe

Yerleşim tarihi yapılan kazılar sonucunda elde edilen bulgulara göre MÖ 3000'li yıllara dayanan, Efes, Bergama, Side gibi kentlerle çağdaş olan Aizanoi Antik Kenti’nin adının; Penkalas (Koca Çay) ırmağının yukari kesiminde, tanrıça Meter Steunene’nin kutsal mağarası civarında yaşayan Frigyalılarin su perisi Erato ile efsanevi kral Arkas’ın birleşmesinden ortaya çıktıği sanılan antik kaynaklarda adı Azan olarak geçen mitoloji kahramanından geldiği sanılmaktadir. Aizanoi, antik Frigya’ya bağlı olarak yaşayan Aizanitis’lerin ana yerleşim yeriydi. Hellenistik dönemde bu bölge değişimli olarak Bithinya’ya ve Bergama’ya bagli iken MÖ 133'te Roma egemenliğine girmiştir. Roma İmparatorluk döneminde; tahıl ekimi, sarap ve yün üretimi sayesinde zenginlesmiş ve ünü bölge sınırlarını aşmış olan Aizanoi’de kesin kentleşme bulgularina ancak 1. yüzyılın sonlarına doğru rastlanmaktadir. En parlak dönemini ise 2. yüzyılda yaşamıştır. Erken Bizans döneminde piskoposluk merkezi iken 7. yüzyıldan itibaren önemini yitirmiştir. Tapınak düzlüğü Ortaçağ’da hisara dönüştürülmüştür. Selçuk Beyliği döneminde (13. yüzyıl) Çavdar Tatarları boyu tarafindan üs olarak kullanılmistir. Aizanoi, 1824 yılında Avrupalı gezginlerce yeniden kesfedilmiş ve 1830-1840’li yillarda incelenerek, tanımlanmıştir. 1926 yılından itibaren de Alman Arkeoloji Enstitüsü tarafından kazı çalışmalarına başlanılmıştır.Kazı çalışmaları halen devam etmektedir. Aizanoi’den günümüze kalan yapı kalıntılarının büyük bir kismi Roma İmparatorluk dönemi eserleri olup, antik kentte bulunan Zeus Tapinağı, dünyanın ilk borsası, sütunlu yol, dünyada benzeri olmayan stadyum-anfi tiyatro kombinasyonu, bugün bile geçmişe hizmet eden antik köprüler, mozaikli hamam ile Roma hamamı görülmeye değerdir.^[5]

Köprüler

Antik dönemde iki yakayı birbirine bağlayan 4 köprüden 2’si (1 ve 2 numaralı köprüler) bugün bile geçişe hizmet etmektedir. Yaya geçidi amaçlı kullanılan alçak ahşap köprü ile kemerli köprü yıkılmış olup, beş kemerli taş köprü (1 numaralı) günümüze dek koruna gelmiştir. Şehrin ana köprüsü olan bir diğer beş kemerli köprü (2 numaralı) ise günümüzde de şehrin bütün trafik yükünü taşımaktadır. Köprü korkuluğunun bir kaidesi üzerindeki yazıttan açılış merasiminin M.S. 157 yılının Eylül ayında yapıldığı anlaşılmaktadır. Köprünün önünde sergilenen yazıt ve kabartmalı iki korkuluk taşında köprüyü bağışlayan M. Apuleius Eurykles’in deniz yolculuğu (İmparator Hadrian tarafından kurulan Panhellenion denilen Hellen Birliği’nde, M.S. 153-157 yılları arasında Aizanoi’yi Atina’da temsil etmiştir) gösterilmektedir. Köprüye 1990 yılında yeni korkuluklar konmuş ve yeniden kaplanmıştır.^[6]